Suriye’nin Halep kentinden katliam iddiaları gelirken, Türkiye ve Rusya’nın kentteki insani durumla ilgili yaptıkları görüşmeden ateşkes kararı çıktı. Ancak Türkiye, sivillerin de kentten ayrılacağını belirtirken, Rusya’dan “Sivillerin ayrılmasına gerek kalmadı” açıklaması geldi.
‘ATEŞKES KIRILGAN’
Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Hüseyin Müftüoğlu, Hürriyet’e yaptığı açıklamada, Halep’te Suriye ordusu ve silahlı muhalif gruplar arasında ateşkes sağlandığını doğruladı. Edinilen bilgiye göre, ateşkesin sağlanmasında Türkiye’nin Rusya ile yürüttüğü diplomasi etkili oldu.
Buna göre önce Halep’in doğusunda iki mahallede sıkışmış siviller, daha sonra da muhalif güçler buradan ayrılarak İdlib’e geçecekler. İdlib, 2015 yılının Mart ayından bu yana, El Kaide’nin Suriye kolu Nusra Cephesi’nin liderliğindeki Fetih Ordusu’nun kontrolünde bulunuyor.
Dışişleri kaynakları varılan ateşkeste Türkiye’nin katkısının önemli olduğunu belirterek, “Ancak bu süreç son derece kırılgan. Bu nedenle varılan uzlaşıyı yakından takip edeceğiz” dediler.
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan da, ocak ayında görevi Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Ban Ki-mun’dan devralacak olan Antonio Guterres’i aradı. Erdoğan görüşmede, Halep’te yaşananlar karşısında BM’nin hareke geçmesinin önemine değinerek, BM Genel Kurulu’nun olağanüstü toplanmasını beklediklerini belirtti.
‘MİLİTANLAR GİDECEK’
Rusya’nın BM Daimi Temsilcisi Vitaliy Çurkin ise şunları söyledi: “Az önce elime geçen bilgiye göre Halep’teki militanların şehri terk etmesi için anlaşmaya varıldığını öğrendim. Şimdi militanların Halep’ten çıktıktan sonra İdlib istikametine yürüyüşe geçmeleri için Suriye yönetimiyle görüşmeler yapıyor. Çıkışın sağlanabilmesi için önümüzdeki saatlerde, muhtemelen bu gece 2-3 saatlik ateşkes ilan edilmesi söz konusu. Yine son bilgilere göre Halep’in yüzde 98 bölümü Suriye hükümet kuvvetleri kontrolüne geçmiş durumda. Doğu Halep’te kontrol ele geçirilirken, militanlar sadece 3 kilometrekare gibi bir alanda toplanmış vaziyette. Oluşan yeni durum karşısında sivil halkın şehri artık terk etmesini gerektirecek durum kalmıyor.”
Reuters ajansına konuşan Suriyeli bir askeri yetkili, ateşkes kapsamında ‘militanların aileleriyle birlikte Halep’ten ayrılacaklarını’ söyledi. Reuters yetkilinin sivillerin de kentten ayrılacağı iddialarını doğrulamadığını bildirdi.
Şam yönetimi yanlısı Al Masdar News ise ayrılmak isteyen sivillerin de kentten çıkacağını, muhaliflerin hafif silahlarını birlikte götürmelerine izin verildiğini ve tahliye için Suriye yönetimine ait otobüslerin Halep’in Selahaddin mahallesine gönderildiğini bildirdi.
‘ESAD’IN ZAFERİ OLUR’
ABD, Türkiye ile Rusya arasında varılan ateşkesten memnuniyet duyduğunu açıklarken, ülkenin BM Temsilcisi Samantha Power, uluslararası gözlemcilerin tahliyeleri takip etmesi gerektiğini ifade etti. BM Genel Sekreteri Ban Ki-Mun ise Halep’te varılan ateşkesi desteklediklerini belirterek şöyle devam etti: “BM, bunun uygulanmasına ve gözetlenmesine hazırdır. Tüm taraflara, sivillere güvenli koridor açma ve teslim olan ve yakalananlara insani bir şekilde davranma yükümlülüğü olduğunu hatırlatıyoruz.”
Fransız AFP ajansı ise ateşkesle ilgili, “Ateşkes uygulanırsa, Devlet Başkanı Beşar Esad’ın ona karşı 2011’de ayaklanan muhalif güçlere karşı büyük bir zaferi anlamına gelecek” yorumunu yaptı.
'İNSANLIK ERİDİ'
BM İnsan Hakları Yüksek Komiserliği Sözcüsü Rupert Colville, Esad rejimine bağlı güçlerin son 48 saatte muhaliflerin kontrolünde kalan dört mahallede ev baskınları düzenleyerek, sivilleri gördükleri yerde öldürdüğünü, 11’i kadın, 13’üç çocuk en az 82 sivilin hayatını kaybettiğine dair bilgiler aldıklarını belirtti.
Colville, “Halep’te insanlık tamamen eridi” diyerek şöyle devam etti: “Durumun bu kadar değişken, bölgeden gelen haberleri doğrulamak bu kadar zorken, umarım bu haberler yanlış ya da abartılmıştır.” Dün BM Güvenlik Konseyi toplantısında konuşan Genel Sekreter Ban Ki-mun da rejim güçlerinin Halep’te insanlık suçu işlediği iddialarını gündeme getirdi. Suriye’nin BM Temsilcisi Beşar Caferi ise, iddiaların dayanaktan yoksun olduğunu ileri sürerek, ülkesinin terörizmle mücadele ettiğini söyledi.
'TÜM SAVAŞLARIN ANA'SINDA SONA GELİNDİ
Suriye ordusu, Lübnan Hizbullahı ve Filistinlilerden oluşan Kudüs Tugayı, eylül ayında Rus hava desteğiyle birlikte Halep’in doğusundaki silahlı muhalif grupların dış dünya ile bağlantısını kesti.
Ordu ve müttefikleri, 15 Kasım’da silahlı muhaliflerin kontrolündeki doğu Halep’i ele geçirmek için operasyon başlattı. Önceki gün muhalifler aralarında stratejik Şeyh Said mahallesinin de olduğu 7 mahalleyi kaybetti. Böylece ordu ve müttefikleri, 15 Kasım öncesinde tümüyle muhaliflerin kontrolündeki bölgenin yüzde 98’ini ele geçirdi.
Çatışmalar boyunca doğu Halep’teki 130 bin sivilin, açılan koridorlar vasıtasıyla ordu kontrolündeki bölgelere kaçtığı belirtiliyor. Ancak şu anda silahlı muhalif grupların kontrolündeki son iki mahallede ne kadar sivilin kaldığı bilinmiyor.
Londra merkezli ve muhalif Suriye İnsan Hakları Gözlemevi’ne göre, kasım ayından bu yana ordu ve müttefiklerinin doğu Halep’e yönelik saldırılarında 62’si çocuk 463 sivil yaşamını yitirdi. Silahlı muhaliflerin ordu kontrolündeki batı Halep’e attıkları roketler nedeniyle de 40’ı çocuk 130 sivil öldü.
