Referandum, mevcut anayasanın 18 maddesinde değişiklik yapılıp yapılmayacağını belirleyecek. Eğer referandum onaylanırsa, parlamenter sistemden 'cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi'ne geçilmesi öngörülüyor. Buna göre, cumhurbaşkanı doğrudan halk tarafından seçilecek ve hem hükümetin hem de devletin başkanı olacak. Cumhurbaşkanının, bütçeyi hazırlama, bakanları ve yargıçları atama ve görevden alma ya da kanun hükmünde kararname çıkarma gibi pek çok yetkisi olacak. Milletvekili sayısı 550'den 600'e çıkarılacak, milletvekili seçilebilme yaşı 25'ten 18'e indirilecek.
Ne zaman oy kullanılabilecek?
16 Nisan 2017 pazar günü yapılacak oy verme süresinin başlangıç ve bitiş saatleri;
Adıyaman, Ağrı, Artvin, Bingöl, Bitlis, Diyarbakır, Elazığ, Erzincan, Erzurum, Gaziantep, Giresun, Gümüşhane, Hakkari, Kars, Malatya, Kahramanmaraş, Mardin, Muş, Ordu, Rize, Siirt, Sivas, Trabzon, Tunceli, Şanlıurfa, Van, Bayburt, Batman, Şırnak, Ardahan, Iğdır ve Kilis İllerinde oy vermenin başlangıç ve bitiş saatleri 07.00 - 16.00 olarak belirlendi.
Yukarıdaki illerin dışında kalan diğer illerde oy kullanma başlangıç ve bitiş saatleri 08.00 - 17.00 olarak tespit edildi.
Nasıl oy kullanılacak?
Birleşik oy pusulasında "EVET" için beyaz, "HAYIR" için kahverengi bölümler ayrıldı. YSK, "TERCİH" mührünün bu bölümlerden sadece birine (yazının üstüne de denk gelse) basılmasının yeterli olacağını bildirdi. YSK'nın açıklamasında, "Son günlerde özellikle sosyal medyada seçmenlerin Halkoylamasında "TERCİH" mührünü oy pusulasında "EVET" veya "HAYIR" yazılarının üzerine basmamaları gerektiği yoksa oyların geçersiz sayılacağı yönünde asılsız ve yanlış haberlerin dolaştığı” bilgisi verildi.
Seçmenin kimlik tespiti için yanında bulundurması gereken belgeler neler?
YSK, oy kullanma işlemleri sırasında kimlik tespitine ilişkin şu bilgiyi veriyor:
* Sandık başına gelen seçmen; Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarasını taşıyan; Türkiye Cumhuriyeti Kimlik Kartı, Geçici Kimlik Belgesi, nüfus cüzdanı, resmî dairelerce verilen soğuk damgalı kimlik kartı, pasaport, evlenme cüzdanı, askerlik belgesi, sürücü belgesi, hâkim ve savcılar ile yüksek yargı organı mensuplarına verilen mesleki kimlik kartı, avukat, noter ve askerî kimlik kartı gibi kimliğini tereddütsüz ortaya koyan resimli, resmî nitelikteki belgelerden birini başkana verir ve seçmen sıra numarasını söyler. Bu belgelerden birini vermeyen seçmen oy kullanamaz.
* Belediyeler ile köy veya mahalle muhtarlarınca düzenlenip onaylanan kimlik belgeleri seçmenin kimliğinin tespitinde geçerli değildir.
* Üzerinde Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası olmayan resimli ve resmî bir kimlik belgesi ibraz eden seçmenin oy kullanabilmesi için, bu belgelerin yanında ayrıca seçmen bilgi kâğıdını veya nüfus müdürlüklerince verilmiş nüfus kayıt örneğini ibraz etmesi şarttır.
* Ceza infaz kurumlarında tutuklu ya da taksirli suçlardan hükümlü bulunan seçmenlerden yukarıda sayılan kimlik belgeleri bulunmayanlar için, cezaevi idaresince verilmiş belge, kimlik belgesi yerine geçer.
Fotoğraf yasağı
Cep telefonu, fotoğraf veya film makinesi gibi görüntü kaydedici veya haberleşme sağlayıcı cihazlarla oy verme yerine girilmesi yasak ve cezası bulunuyor. Bu tür cihazların oy verme işlemi bittikten sonra iade edilmek üzere sandık kuruluna bırakılması gerektiği kaydedildi.
Propaganda yasağı ne zaman başlıyor?
YSK'ya göre, oy verme gününden önceki gün, ki bu referandum için 15 Nisan 2017 oluyor, saat 18:00'den sonra yapılacak yayınlarda, "propaganda maksatlı ve oy vermenin tam bir serbestlikle yapılmasına tesir edebilecek mahiyette haber, yorum ve köşe yazısı yayınlanması” yasak.
Oy verme günü ise saat 18:00'e kadar her türlü yayın organında seçim ve seçim sonuçları ile ilgili haber yapılması yasak. Saat 18:00 ile 21:00 arasında radyo ve diğer yayın organlarında ancak YSK tarafından seçim ile ilgili olarak verilecek haber ve tebliğlerin yayınlanabileceği, 21:00'den sonra bütün yayınların serbest olacağı kaydediliyor.
Seçmen sayısı
31 Aralık 2016 tarihi itibariyle 79 milyon 814 bin 871 kişilik nüfusa sahip olan Türkiye'de toplam seçmen sayısı 55 milyon 319 bin 222. Yüksek Seçim Kurulu'nun internet sayfasında seçmen sayısı "mahalle” ve "köy” olarak ikiye ayrılıyor. Buna göre mahalle seçmen sayısı 51 milyon 751 bin 773, köy seçmen sayısı ise 3 milyon 567 bin 449.
Kaynak: Deutsche Welle Türkçe
