Avrupa Ajansı (AVA) Mahir Tan/Londra-ABD’nin Elizabethtown Üniversitesi öğretim üyelerinden Dr. Oya Dursun Özkanca; Balkanlar ve NATO- AB ilişkileri üzerinde araştırmaları ile tanınan bir bilim insanımız. Geçtiğimiz hafta Londra’da London School of Economics and Politilitcs (LSE) de, Türkiye ve Balkanlardaki ilişkileri üzerine bir konferans veren Dr. Oya Özkanca,’Avrupa’ gazetesi ile yaptığı özel röportajda ‘Türkiye-Balkanlar-NATO’ konularında sorularımızı cevapladı. ABD’nin Elizabethtown College’inde ‘NATO-AB askeri ilişkileri’ gibi staratejik bir alanda araştırmalar yapan Oya Dursun Özkanca, ‘Türkiye’nin Doğu Avrupa’da bir ‘soft power’olarak yükselen rolü ve ilişkileri konusundaki değerlendirmelerini ‘Avrupa’ okuyucuları için anlattı.
Türkiye Balkanlarda Ekonomik ve Kültürel bir güç
Dr. Oya Dursun Özkanca, geçtiğimiz hafta LSE'deki konferansında da dile getirdiği gibi, Türkiye’nin Balkanlarda yükselen bir güç olduğunu belirterek bunun uluslararası literatürdeki ‘Soft Power’tanımıyla karşılanan bir ilişkiler bütünü olduğunu söyledi. Türkiye’nin Sırbistan, Bosna, Hırvatistan, Karadağ, Bulgaristan, Romanya gibi Orta ve Doğu Avrupa ülkelerinde yükselen grafiğinin daha çok ekonomik ilişkiler ve kültürel yakınlaşma alanlarında toplandığına dikkat çeken Dr. Oya Özkanca ‘Politik bir yükseliş ve askeri ilişkilerde yoğunlaşma yok.’dedi.
Doğu Avrupa’da yükselen Türk varlığına karşın Bosna’da Boşnak,Hırvat ve Sırplardan oluşan üç kültürün bir politik yapı altında birleştirilemediğine ve Sancak’ta imamlar krizine çözüm bulunamadığına işaret eden Oya Özkanca, ‘Türkiye ekonomik ve kültürel bir yayılma gösteriyor’ dedi. Türkiye- Doğu Avrupa ülkeleri arasındaki gelişen ilişkilerin Batı İttifakları ve AB ilişkilerinde bir azalma olarak görülmediğini söyleyen Özkanca, ‘tersine Türkiye, kendilerine Batı’dan daha yakın bir kültürün temsilcisi olarak Batı normlarının bir temsilcisi olarak görülüyor’dedi. Son 15 yıllık süreç içinde Bosna ve Kosova meselelerinin çözümünde önemli bir rol oynayan Türkiye’nin etnik ve kültürel bağlarınında bulunduğu eski Yugoslavya coğrafyasında ekonomik yatırımlar yaparak durumunu giderek sağlamlaştırdığını söyleyen Özkanca, ‘Geçmişte hasım bir ülke durumunda bulunan Sırbistan’ın Türkiye ile 590 milyon dolarlık ekonomik ilişkisi olduğunu ve yılda 100 bin Sırp’ın Türkiye’yi ziyaret ettiğini’ kaydetti.
Sırbistan’ın Türkiye’nin baskı ve girişimleriyle Bosna savaşları sırasında işlenen en büyük savaş suçlarından biri olan Srebrenica olayını ‘bir katliam’ olarak kabul ettiğini ve bu konuda parlamento kararı aldığını söyleyen Oya Özkanca, Sırbistan’ında içinde olduğu geniş bir coğrafyada ‘Türk Tv dizilerinin Türkçe olarak gösterilerek en fazla izlenen programlar olduğunu’ belirterek Türk dizilerinin kültürel ilişkilerde çok önemli bir rol oynamaya başladığını vurguladı. Sorularımız üzerine; ‘Türkiye-Doğu Avrupa ilişkilerinin gelişmesinde son dönemde AB ülkelerinde başgösteren ekonomik kriz ve bununla ilişkili olarak Doğu Avrupa kökenli göçmenlere karşı yükselen ırkçı politikaların da rolü olduğunu’ söyleyen Özkanca, ‘Türkiye AB ile üyelik görüşmelerini sürdüren ve NATO üyesi bir ülke olarak benimseniyor. Rakip bir güç olarak değil. Türkiye Balkanlar ve Doğu Avrupa’da politik bir açılım olarak destek görmüyor. Bu nedenle ‘Osmanlı değil, Modern ve Avrupalı bir Türkiye imajı kabul görüyor’ dedi.
ABD Avrupa’dan NATO bütçesine daha fazla katkı istiyor.
ABD’de Elizabethtown College öğretim üyesi olan Dr. Oya Dursun Özkanca’nın uzmanlık alanı NATO-AB ekonomik ve askeri ilişkileri. Bu alandaki sorularımızı cevaplayan Oya Özkanca; ‘ABD, üst düzey askeri yetkililerinin yaptıkları açıklamalarda görüldüğü gibi askeri ağırlığını Asya-Pasifik hattına vermeye kararlı. Bu nedenle Avrupa toprakları ve Orta-Doğu’da ki askeri boşluğu doldurmak için Avrupa Birliği ülkelerini NATO bütçesine daha fazla katkıda bulunmaya ve kendi ülkelerinde askeri haracamalar kalemini yükseltmeye çağırıyor. Ancak Bu ülkeler ekonomik kriz ve kendi aralarındaki çelişkiler nedeniyle hala ABD nin askeri gücüne bağlı bir askeri yapıyı sürdürüyorlar’ dedi. NATO anlaşmalarındaki hükümlere göre AB ülkelerinin yıllık bütçelerinin % 2 sini savunma harcamalarına ayırmaları gerektiğini söyleyen Dr. Özkanca ‘ancak sadece bir kaç ülke bunu yerine getiriyor’dedi. Avrupa Ülklerindeki savunma anlayışının soğuk savaş şartlarına göre konuşlandırılan ordularda yerleştiğini belirten Oya Özkanca, ‘Oysa artık Global bir savunma anlayışı hakşm oluyor ve askeri örgütlenmeler yeniden düzenleniyor’ diyerek ‘AB ülkelerinin askeri,politik ve ekonomik olarak yeni kavramları algılamaları ve aralarındaki çelişkileri çözmeleri gerektiğini’ kaydetti.
